’Vrij Palestina’ zal geen vrije Palestijnen dulden

Pro-Palestina-demonstranten krijgen geen genoeg van de roep om een vrije Palestijnse staat, die Israël – van de Jordaan tot aan de zee – moet gaan vervangen. Nu mag het een wonder heten als er ooit een Palestijnse staat náást Israël zal bestaan, laat staan dat er omstandigheden denkbaar zijn waaruit Palestina in de plááts komt van Israël.

De demonstranten zullen er niet bij stilstaan, maar islamitische fantasieën in die richting gaan uit van grote offers.

De fantasieën en de militaire kracht van Hamas, Hezbollah, Iran en Syrië ten spijt, zie ik die dag niet komen. Maar laat ik voor een moment tegemoetkomen aan iedereen die zich de leus From the river to the sea... zo hartstochtelijk heeft eigengemaakt en een gedachte-experiment aangaan over Palestijns zelfbestuur.

Idealistische vergezichten

Hoe zou Palestina eruitzien, ongeacht de omvang van de nieuwe staat en de omstandigheden rond zijn ’geboorte’? We spreken dus van een Palestijnse staat vrij van Israëlisch bestuur, vrij van kolonisten en vrij van militaire vergeldingsacties voor terreurdaden zoals op 7 oktober jongstleden.

Met idealistische vergezichten kunnen we wegdromen naar een paradijs van vrije Palestijnen, maar om de toekomstige autonomie realistischer voor ogen te krijgen, moeten we kijken naar het reëel existerende Palestijnse zelfbestuur van de afgelopen decennia. Dan hebben we het uiteraard over een deel van de Westelijke Jordaanoever en de gehele Gazastrook van voor 7 oktober.

Economische boost

De Israëlische grenscontroles rond Gaza en het fragmentarische Palestijnse gebied op de Westelijke Jordaanoever zijn slecht geweest voor de Palestijnse economie. Wanneer Palestina bestaat uit een groter aaneengesloten gebied en de huidige grensbeperkingen verdwijnen, kan dat gunstige effecten hebben op de economische ontwikkeling van de nieuwe staat. Laten we uitgaan van een economische boost.

Economische groei zorgt voor welvaart en welvaart is goed voor het welzijn van de bevolking. Over een gelijke verdeling van die welvaart – bijvoorbeeld met behulp van progressieve belastingheffing – kunnen we niet al te optimistisch zijn. Zowel Hamas in de Gazastrook als de Palestijnse Autoriteit op de Westelijke Jordaanoever zorgen vooral goed voor zichzelf.

Volgens berekeningen heeft Hamas voor meer dan 500 miljoen dollar aan bezittingen en leeft de Hamas-leiding in grote luxe in Qatar, terwijl 80 procent van de Gazanen in armoede leeft. De Palestijnse president Mahmoud Abbas heeft een familiekapitaal verzameld van meer dan 100 miljoen dollar.

Bij zijn dood in 2004 was de Palestijnse leider Yasser Arafat goed voor bijna 1 miljard dollar. Het geld zat onder meer in beursgenoteerde bedrijven als Coca Cola, een telecomfirma uit Tunesië en investeringsfondsen in de VS en op de Kaaimaneilanden. Het huidige Palestina behoort tot de 40 landen met de grootste economische ongelijkheid. Ter vergelijking: Israël staat op plek 66 en Nederland op 159.

Corruptie

De economische ongelijkheid onder Palestijnen is niet het gevolg van hyper-kapitalistische politiek, maar komt voort uit grootschalige corruptie door de vorige en de huidige machthebbers. Zowel op de Westelijke Jordaanoever als in de Gazastrook worden de goede banen doorgespeeld aan vrienden van het regime en komt de financiële hulp uit Europa en de VS niet of nauwelijks terecht bij de gewone Palestijnen. De zeggenschap over die gelden ligt bij de machthebbers en van systematische en periodieke controle op de besteding is geen sprake.

Maar goed, laten we ervan uitgaan dat de Palestijnse bevolking mede profiteert van de economische groei. In de Arabische wereld betekent economische voorspoed echter nog geen politieke en persoonlijke vrijheden. De olierijkdom heeft van Qatar, Bahrein, Saudi-Arabië, Irak, Iran en Koeweit nog geen democratische landen van vrije Arabieren en Perzen gemaakt. En ook landen die minder bedeeld zijn met grote oliereserves neigen niet naar vrijheid en democratie.

Rapport

Dus economische voorspoed of niet, de kans dat een ’vrij Palestina’ de eerste Arabische democratie zal worden is klein. Die kans wordt nog kleiner wanneer we kijken naar hoe de Palestijnse machthebbers hun eigen bevolking de afgelopen twintig jaar hebben bestuurd. Volgens een rapport van Amnesty International (2022) worden de vrijheid van meningsuiting en die van vereniging en vergadering ernstig beperkt door de autoriteiten op de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook.

Mensen worden willekeurig opgepakt en politieke tegenstanders worden in detentie gemarteld en op andere manieren mishandeld. Hamas voert executies uit tegen burgers die verdacht worden van samenwerking met Israël. Vreedzame protesten tegen de stijgende kosten van levensonderhoud worden met buitensporig geweld uiteengedreven.

Amnesty schrijft: ’Zo worden afwijkende meningen effectief afgeschrikt, wat vaak tot zelfcensuur leidt.’ Amnesty spreekt van ’ernstige mensenrechtenschendingen’. De laatste verkiezingen voor de Palestijnse Wetgevende Raad waren twaalf jaar geleden. De beloofde presidentsverkiezingen voor 2021 gingen niet door en president Abbas regeert per decreet.

Diepgaande discriminatie

De Onafhankelijke Commissie voor de Mensenrechten (ICHR) rapporteert dat marteling van gedetineerden in detentie- en ondervragingscentra op de Westelijke Jordaanoever en de Gazastrook wijdverbreid is. Mensen worden zonder vorm van proces vastgehouden en geslagen. Leden van de oppositie verdwijnen. Palestijnen zijn zo goed als rechteloos.

Palestijnse vrouwen en meisjes hebben te maken met diepgewortelde discriminatie als gevolg van traditionele patriarchale normen. Protesten tegen huiselijk geweld vinden geen gehoor bij de autoriteiten en politieke en economische participatie van vrouwen worden actief beperkt.

Homoseksualiteit is strafbaar in de Palestijnse gebieden. In 2016 executeerde Hamas een van hun eigen commandanten, omdat het gerucht ging dat hij seks had gehad met een andere man. Voordat Hamas hem drie kogels in de borst schoot is hij urenlang geslagen en aan het plafond gehangen.

Zoals in alle Arabische landen is ook in de Palestijnse gebieden de positie van lhbtiq-mensen slecht. Zij die in demonstraties de slogan ’Queers for Palestine’ voeren zijn slecht geïnformeerd over hun identiteitsgenoten in Palestijns gebied.

Beter bestaan

En dat geldt voor alle demonstranten die hun solidariteit met de getroffen Palestijnse burgers zo gemakzuchtig in een rijmpje gieten: als Israël verdwenen is komt alles goed. De Palestijnse bevolking verdient een beter bestaan, maar ’Vrij Palestina’ zal geen vrije Palestijnen dulden.

Deze column verscheen op 22 november 2023 in De Telegraaf