Omroep Kro-Ncrv is deze week gestopt met X. Programma’s en nieuws van de omroep zullen niet meer via het mediaplatform worden gecommuniceerd. Bij de NOS is een vertrek van X ’onderwerp van gesprek’. Als reden voor de aftocht wordt steeds genoemd: de negatieve haatdragende en racistische reacties van veelal anonieme gebruikers. Dat mag aannemelijk klinken, maar er is hier meer aan de hand.
Er zijn wereldwijd ongeveer 1,3 miljard Twitteraccounts, waarvan er 335 miljoen maandelijks actief zijn. Nederland kent een kleine drie miljoen actieve gebruikers. In verhouding tot andere sociale media zijn deze aantallen gering. Maar de impact van berichten op X kan groot zijn, omdat het een omgeving van journalisten is. Zij pikken nieuws of opinie op en verwerken dat in kranten, televisieprogramma’s en andere media en zo is het bereik van X veel groter dan alleen haar gebruikers.
Vrijwel alle nieuwsorganisaties en journalisten gebruiken X/Twitter voor het wereldkundig maken van nieuws en de meeste gebruikers zijn er dan ook op zoek naar nieuws. Tussen alle betrouwbare en onbetrouwbare berichten zitten ook de ongezouten meningen, afgewogen commentaren (’draadjes’), hatelijke berichten en persoonlijke aanvallen op iedereen die zich met feiten en opvattingen op X vertoont.
’Bagger’
Volgens directievoorzitter Peter Kuipers viel het besluit van Kro-Ncrv na een stroom van negatieve en racistische commentaren tijdens een optreden van rapper Akwasi als kandidaat in het programma De slimste mens. ’Weerzinwekkende bagger’ noemt Kuipers de reacties en weerzinwekkende bagger is het soms. Uiteraard staat het op sociale media iedereen vrij om te komen en te gaan, maar je kunt de bagger ook uitzetten. Ik heb op X een lange lijst met (anonieme) personen wier agressie, scheldpartijen en persoonlijke aanvallen ik niet meer hoef te lezen. Ik ken die mensen niet en wordt niks wijzer van hen. Ze staan uit.
Nu heb ik doorgaans best een hoge tolerantiegrens voor andere mensen met andere meningen, dus je moet het wel bont maken om in dat rijtje terecht te komen, maar Akwasi had daartussen kunnen staan. Hij verklaarde drie jaar geleden dat hij zich zijn talloze gewelddadige Twitterberichten (’Als ik een kind had, zou ik hem trainen om Sinterklaas te liquideren’) ’niet meer kon herinneren’. Maar dat kon Twitter wel. En toen had Akwasi nog maar net op een volle Dam in Amsterdam staan oproepen tot geweld: „Op het moment dat ik in november een Zwarte Piet zie, ik trap ’m hoogstpersoonlijk op zijn gezicht.”
Hand over hart
Je hoeft mensen niet tot in de eeuwigheid hun domme of gewelddadige uitspraken na te dragen – zeker niet als er oprecht spijt wordt betuigd (wat ik bij Akwasi betwijfel) – maar zijn reputatie was voor Kro-Ncrv in ieder geval geen obstakel meer om hem uit te nodigen. Volgens de omroep moet het allemaal ’groener, eerlijker en liever’ en daarbij hoort een hand over het hart.
En toen kwam de bagger en vond Kuipers het tijd voor een statement: ’Wij gaan weg van X en ik hoop dat andere omroepen en mediabedrijven die stap ook zetten.’ Het was een goed moment om nog eens onder de aandacht te brengen dat Kro-Ncrv ’voor een samenleving staat waarin we in harmonie samenleven’.
Afkeer van de ander
Maar dan had je ook nooit iets te zoeken op Twitter. Omdat daar de meningen juist botsen, zoals dat in het echte leven is. En opnieuw: als de commentaren racistisch zijn of anderszins ongewenst, zet ze uit.
Maar vertrekken van X is geen stap die geruisloos wordt ondernomen. Het is een daad van verzet tegen de huidige eigenaar Elon Musk, die de teugels voor de vrije meningsvorming losser houdt dan de vorige bazen. Dat levert meer meningen en meer uitersten op. Met veel bombarie aankondigen dat je op hoge poten X verlaat, moet vooral duidelijk maken hoe groot je afkeer van de ander is.
Het is in veel gevallen potsierlijk theater. Voormalig hoofdredacteur Eric Smit van Follow the Money heeft een jaar lang aangekondigd dat hij van Twitter zou verdwijnen, tot hij deze week dan eindelijk de daad bij het woord voegde. Ook Volkskrant-columnist Sander Schimmelpenninck kondigde luidkeels zijn vertrek aan. Zijn account staat nog steeds online. En dat geldt ook voor alle accounts van Kro-Ncrv.
Deze column verscheen op 10 januari 2024 in De Telegraaf
Reactie plaatsen
Reacties