Binnenkort zal het Commissariaat voor de Media oordelen of NPO-presentator Jort Kelder de Mediawet heeft overtreden of niet. Onafhankelijke journalistiek is een groot goed en gesjoemel daarmee door de Nederlandse Publieke Omroep (NPO) wordt niet getolereerd, zo heet het. Maar ’de zaak Kelder’ stinkt naar willekeur.
Het onderzoek naar Kelder betreft het betalen van iemand die campagnefilmpjes maakte voor Forum voor Democratie in 2017. Kelder werkte toen nog niet voor de NPO. Hij werd pas later presentator van Buitenhof, van Op1 en van het radioprogramma Kelder & Co. Om die reden zal het Commissariaat waarschijnlijk oordelen dat er van een overtreding van de Mediawet door Kelder geen sprake kan zijn.
De mediacommissarissen zagen eerder geen reden voor een onderzoek, maar Kelder heeft de beeldvorming tegen. De linkse goegemeente vindt hem te rechts en teveel op de voorgrond met zijn eigen mening. Op sociale media klonken bezwaren over zijn lange interview met vriend en VVD-leider Mark Rutte in verkiezingstijd. Kelder zou Rutte te weinig kritisch ondervraagd hebben en het interview zou daardoor niets meer zijn geweest dan een manier om de premier aan extra zetels te helpen.
Het is goed dat het Commissariaat voor de Media waakt over de onafhankelijkheid van de journalistiek bij de NPO en helderheid verschaft als daar twijfel over is. Maar de meningsvorming van een journalist – en alle journalisten hébben een mening – en de manier van interviewen kunnen geen onderwerpen voor het Commissariaat zijn.
Toen ik in de jaren ’90 als journalist begon bij de VARA, was het de normaalste zaak van de wereld dat redacteuren en presentatoren van die omroep ook lid waren van de PvdA. Sterker, het waren prominente PvdA’ers als Marcel van Dam en Jan Nagel die leiding gaven aan de omroep. Vara-medewerkers hebben via hun partijlidmaatschap jarenlang de campagnes van de PvdA meegefinancierd. Het Commissariaat voor de Media heb ik daar nooit over gehoord.
De verzuiling maakte geen geheim van de innige banden tussen omroepen en politieke partijen. Van onderlinge deals is mij niks bekend, maar een wederzijdse afhankelijkheid lag toen meer voor de hand dan nu.
Toch deed zich afgelopen week een boeiend geval voor. De gewezen presentatrice van het tv-programma Op1 - Talitha Muusse - beweerde vrijdag in het programma Media Inside, dat zij door de redactieleiding van een interview was afgehaald op verzoek van de VVD. Die partij wilde wel twee tafelgasten leveren over het brisante Kamerdebat rond de ’functie elders voor Pieter Omtzigt’, maar had bezwaar tegen Muusse als interviewer.
Volgens de presentatrice was het niet de eerste keer dat haar werkgever KRO-NCRV haar intimiderend toesprak. Muusse: „Vanaf het begin dat ik daar zat kreeg ik af en toe al signalen door van: sommige politieke partijen zijn niet zo blij met jouw benoeming als presentator. Zo wordt het dan gebracht, van: We hebben van die en die politieke partij gehoord dat ze niet taart zijn gaan eten omdat jij bent benoemd als presentator, dus hou je een beetje in, hou je een beetje gedeisd.”
In het verhaal van de presentatrice lijkt het dat het de VVD gelukt was om tot afspraken te komen, want de presentatrice kreeg de opdracht zich volledig buiten het gesprek te houden, zo vertelde zij vrijdag. Muusse deelde haar ervaringen eerder met een vertrouwenspersoon van de omroep, maar dat leverde niks op. Zij hield de eer aan zichzelf en vertrok.
In een reactie ontkent KRO-NCRV elke politieke beïnvloeding op het programma en trekt juist de onafhankelijkheid van de presentatrice in twijfel: „KRO-NCRV vereist journalistieke onafhankelijkheid van redactieleden en presentatoren van Op1. Daarom hebben wij destijds besloten, na overleg met Talitha, dat zij de uitzending van Op1namens KRO-NCRV niet kon presenteren.”
Wat bedoelt de omroep hiermee? Heeft Muusse elders belangen, dat zij twee VVD’ers niet onafhankelijk zou kunnen bevragen? Of staat haar opinie over de rol van de VVD in het debat een onafhankelijk interview in de weg? Algemeen coördinator van Op1 Bert Huisjes noemt de aantijgingen „absurd klinkend” en dat ben ik met hem eens. Absurd en ernstig genoeg voor een grondig onderzoek door het Commissariaat voor de Media.
Zo’n onderzoek is voorbij gegaan aan de grootste misser van de NPO op dit terrein dit jaar. Het Commissariaat zag af van een onderzoek naar de totstandkoming van de VPRO-documentaire Van Beirut tot Binnenhof met in de hoofdrol D66-leider Sigrid Kaag. Terwijl uit gewobte documenten bleek dat de makers op verzoek van D66 de film hebben aangepast en willen aanpassen. Zo zijn kosten noch moeite gespaard om middels technische trucage Kaag in een taxi alsnog een autogordel ’om te doen’. Maar toen de omroepombudsman geen problemen zag heeft het Commissariaat een eigen onderzoek afgeblazen.
Maar naar Jort Kelder moet dus wel gekeken worden. Onder druk van ophef op sociale media over sympathiseren met FvD dan wel VVD. Hoewel zijn politieke voorkeur eerder rechts dan links van het midden zal liggen, kan ik partijdigheid niet ontdekken in het werk van Kelder. Hij lijkt doorgaans zijn eigen belangstelling te volgen. Een handige eigenschap voor een interviewer. Ook daarom is het zonde dat Talitha Muusse het veld moest ruimen.
Deze column verscheen op 18 augustus 2021 in De Telegraaf
Reactie plaatsen
Reacties