Staatssecretaris Van der Burg (Asiel) is ernstig in de war

’Het is dweilen met de kraan open, maar we moeten harder dweilen’, zei staatssecretaris Eric van der Burg (Asielzaken) vorige week tegen De Telegraaf over de asielcrisis in Nederland. Het is een cruciaal moment in het vertrouwen van burgers als zij hun bestuurders verdenken van paniek of krankzinnigheid. Van der Burg is alle logica voorbij en lijkt eerder krankzinnig dan in paniek.

Krankzinnigheid is een oude geneeskundige term, die gebruikt werd voor mensen met een psychiatrisch ziektebeeld die zich als gevolg daarvan sterk onnavolgbaar gedroegen. Ik zou deze diagnose niet voor de staatssecretaris kunnen stellen, al was het maar omdat ik geen arts ben. Maar de term wordt tegenwoordig breder gebruikt en is bijvoorbeeld van toepassing op een loodgieter, die in uw huis een lekkage onberoerd laat en de oplossing ziet in het uitdelen van almaar meer emmers en dweilen. Misschien geen psychiatrisch geval, maar iets klopt er niet aan de man en zijn gedrag is toch zeker onnavolgbaar.

Het is erg moeilijk geworden om de stappen te begrijpen die deze staatssecretaris denkt nodig te hebben om het vastgelopen asielsysteem – met zijn overbevolkte aanmeldcentra en opvang – vlot te trekken. Inwoners van Amsterdam en Utrecht staan voor een woning elf tot vijftien jaar op een wachtlijst, buitenlandse studenten worden geweerd omdat er geen woonruimte meer te vinden is, maar in Ter Apel is iedereen uit de hele wereld nog altijd van harte welkom.

Cruiseschepen

De afgelopen dagen baarde het plan om cruiseschepen in te zetten opzien. Duizend tot twaalfhonderd mensen per schip voor anker in de Noordzee of aangemeerd aan de wal in plaatsen als Vlissingen en Velsen-Noord. Vlissingen is inmiddels afgehaakt en dinsdag maakte Velsen bekend dat de kades van de gemeente ongeschikt zijn om zulke grote cruiseschepen veilig te laten aanmeren.

Het plan is uit nood geboren, maar een lang leven lijkt het niet te krijgen. Onder druk komen oplossingen tot stand, maar niet in dit geval. Alles waar mensen in kunnen zit inmiddels vol. Van hotels en vakantieparken tot lege kantoren, gymzalen en prefab noodunits. Van der Burg heeft nieuwe aanmeldcentra bedacht, omdat er in Ter Apel inmiddels buiten wordt gebivakkeerd.

Iedereen die een beetje kan rekenen, concludeert dat er niet valt op te bouwen tegen gemiddeld duizend nieuwe asielzoekers per week. Het enige waarmee deze crisis is gebaat, is een slot op de deur. Maar Eric van der Burg is ernstig in de war en verkiest harder dweilen boven alles.

Grenzen

Van der Burg is een progressief man uit de linker hoek van de VVD. Progressieve mensen hebben soms best goede ideeën, maar neigen hun plannen nogal eens te overschatten. De maakbare samenleving kent geen grenzen. Eric van der Burg is zo iemand en vangt nog liever de hele wereld op, dan dat hij één asielzoeker de toegang tot Nederland ontzegt. De bezwaren tegen grootschalige immigratie wegen niet op tegen de bevrediging van het morele gemoed.

Binnen de VVD bestaat er ook een minder verheven en meer praktische kijk op asiel en migratie. Jarenlang probeerde Kamerlid Bente Becker de kabinetten van haar politiek leider Mark Rutte aan het verstand te brengen dat grenzen stellen aan de aantallen asielzoekers de mogelijkheid biedt om langlopende problemen met nieuwkomers aan te pakken. Becker was op papier de ideale opvolger van de mislukte staatssecretaris Ankie Broekers-Knol. Maar Rutte kreeg de nuchtere aanpak van Becker niet verkocht aan coalitiepartner D66 en koos voor nog vier jaar kansloos gepruts op kosten van de samenleving.

De schade die deze jarenlange onbekwaamheid aanricht, is groot. Vooral omdat burgers geen idee hebben waar dit ophoudt. Er is geen regie en aanmeldcentra, azc’s, huizen, havens en kades zijn in gebruik van de internationale asielindustrie. Nederland is een topbestemming in de reisbrochures van mensensmokkelaars. Eric van der Burg faciliteert deze criminelen en breekt in hoog tempo het draagvlak voor de opvang van echte vluchtelingen af.

Nuchter

Er zijn progressieve bestuurders die wel nuchter blijven redeneren. Zo pleitte burgemeester Ahmed Aboutaleb (PvdA) van Rotterdam voor meer regie over de asielinstroom. ’Het Vluchtelingenverdrag uit 1951 is ooit gemaakt voor die ene politiek vluchteling uit Moskou die naar Zweden wil vluchten. Nu laten we dat verdrag fungeren als een doorgeefluik voor miljoenen mensen. Daarvoor is het niet bedoeld’, aldus Aboutaleb.

Ook Aboutaleb ziet de ongecontroleerde immigratie als een gevaar voor de solidariteit met echte vluchtelingen. De sociaaldemocraten in Denemarken voeren een streng immigratiebeleid, wegens de groeiende spanningen in de samenleving en het behoud van de Deense verzorgingsstaat.

Niets van deze doortastendheid of ook maar het begin van een visie is te bespeuren bij Eric van der Burg en Mark Rutte. De gruwelijke incompetentie van dit kabinet is uitgemond in een fenomenale crisis. De loodgieter die is aangesteld om de lekkage te repareren, roept op tot harder dweilen. Een wezenloos figuur, die zijn werkzaamheden verricht zonder enig uitzicht op succes.

Deze column verscheen op 27 juli 2022 in De Telegraaf