Er zit precies vier jaar tussen de vraag „Wie zijn die mensen?” en de belangstelling voor het antwoord. D66-leider Sigrid Kaag stelde de vraag in de veelbesproken documentaire ’Van Beiroet tot Binnenhof’. Het was toen drie weken voor de Provinciale Statenverkiezingen van 2019 en Kaag verbaasde zich, op de achterbank van haar auto met chauffeur, over de aantallen kiezers die Forum voor Democratie zo hoog in de peilingen zetten. Zondag kreeg Kaag antwoord in Diepenheim en het beviel niemand.
Diepenheim was de aftrap van de D66-campagne voor de Provinciale Statenverkiezingen van 15 maart a.s. Er staat veel op het spel en de coalitiepartijen scoren slecht in de peilingen. Ten opzichte van het huidige aantal zou D66 de helft van haar Tweede Kamerzetels inleveren. Ook VVD en CDA staan op fors verlies. Oftewel, het kabinet Rutte 4 is mateloos impopulair.
Je kunt je afvragen of de ontmoeting tussen vice-premier Kaag en ’die mensen’ in Diepenheim onder andere omstandigheden überhaupt had plaatsgevonden. De afgelopen vier jaar liepen D66 en haar politiek leider niet over van bekommernis om het ontevreden deel der natie.
Smakeloos
Zondag was het zover. Sigrid Kaag was in Diepenheim om deel te nemen aan een politiek café. Ze werd opgewacht door demonstranten - vrouwen, mannen en kinderen - van wie een aantal met een fakkel in de hand. Het leek op een smakeloze verwijzing naar de man die vorig jaar met een brandende fakkel aanbelde bij het huis van Kaag in Den Haag. Dat was een ernstig bedreigende actie bedoeld om te intimideren. Kaag kreeg bewaking en de dader is vorige week in hoger beroep tot vijf maanden gevangenisstraf veroordeeld.
De demonstranten in Diepenheim ontkennen elke samenhang, maar smakeloos waren de fakkels wel, juist bij een ontmoeting met Kaag. Toch was de demonstratie van zondag van een andere orde dan de actie van de man die Kaag met een fakkel en dreigende taal een privébezoek wilde brengen. De fakkels van de demonstranten in Diepenheim waren aanzienlijk kleiner en van intimiderend gedrag was geen sprake. Kaag werd niet belaagd of bedreigd en – zo vertelde zij aan de NOS – voelde zich ook niet belaagd of bedreigd. Geen van de demonstranten wacht vervolging.
’Intimiderend klimaat’
Vice-premier Kaag trok het incident in Diepenheim wel breder en sprak van een „intimiderend klimaat” waarin politici, journalisten en mensen in de zorg steeds vaker te maken krijgen met verbale en fysieke agressie. En dat klopt. Het speciale Team Bedreigde Politici ziet sinds het coronajaar 2020 steeds vaker dat politici en bewindspersonen worden belaagd en uitgejouwd. Niet alleen online, maar ook fysiek. Hemeltergend is de agressie tegen ambulancepersoneel, brandweerlieden, politiemensen en zorgmedewerkers in ziekenhuizen.
Gezien de associatie met het ernstige voorval aan haar voordeur zijn de fakkels ongepast en mogelijk kwaadaardig van opzet geweest, maar als je alle beelden terugkijkt, zie je niet dat Kaag door de demonstranten belaagd of bedreigd wordt. Ook veiligheidsexpert Jelle van Buuren (Universiteit Leiden) wilde in een uitzending van Nieuwsuur deze week niet spreken over intimidatie door de demonstranten.
’Schandalige vraag’
Dat was heel anders aan de talkshowtafels, bij collega-politici en twitteraars. Daar was het plaatje helder: een beschaafde Kaag, bereid tot een gesprek, werd omringd door asociaal ontevreden en intimiderend wappievolk met fakkels. Blijkbaar moest er gekozen worden en Kaag werd van alle kanten in bescherming genomen. Zelfs een vraag van Jeroen Pauw– of zij zich wel eens afvraagt of zijzelf iets bijdraagt aan de woede en het onbegrip bij ’deze mensen’ – werd opgevat als een aanval op Kaag en een poging de fakkels te legitimeren.
Een ’schandalige vraag’ twitterde iemand, een ’verkeerde vraag’ riep voormalig D66-Kamerlid Kees Verhoeven. Opvallende reprimandes richting een journalist van mensen die zich laten voorstaan op hun liberale opvattingen.
Ontoereikend
En zo ging het weer niet over het wantrouwen en de onvrede die te veel mensen al te lang ervaren bij de overheid en dit kabinet, maar belandde de D66-verkiezingscampagne veilig bij de thema’s waar de partij zo vertrouwd mee is: de verharding van het debat door ánderen en het gevaar van populistisch rechts.
Uiteraard zijn Kaag en de D66-karavaan niets wijzer geworden over boze burgers, die politieke besluiten in Den Haag ervaren als decreten met grote financiële en sociale gevolgen voor hun bestaan. Daarvoor had de visite te veel weg van een buitenaards bezoek en is één wandeling in de vier jaar langs een groepje ’stakkers’ hopeloos ontoereikend.
Deze column verscheen op 22 februari 2023 in De Telegraaf
Reactie plaatsen
Reacties