Het kabinet krijgt vandaag een pak rammel van de kiezers en zo hoort het ook. In een land waar de regering geen referenda blieft, zijn verkiezingen de enige manier om het bestuur te corrigeren of te vervangen. ’Rutte IV’ krijgt de draai om z’n oren waar het zelf zo ongegeneerd om heeft gevraagd.
Hoe groot het verlies wordt, zal moeten blijken, maar de slotpeilingen van dinsdag voorspellen weinig goeds voor de coalitie. Het kabinet kan tussen de zes en negen zetels verliezen in de Eerste Kamer. Peilingen voor de Tweede Kamer pakken al maanden slecht uit, met een verlies van twintig (Ipsos) tot 32 zetels (Peil.nl).
Het vierde kabinet-Rutte is nog nooit geliefd geweest. Bij de start op 10 januari vorig jaar bleek al hoe weinig vertrouwen het onder de bevolking genoot. Daar was de lange moeizame formatie en de kwestie ’Omtzigt functie elders’ ongetwijfeld debet aan. Maar Rutte IV werd vooral een kopie van Rutte III, het kabinet dat aftrad wegens de toeslagenaffaire. Een schandaal dat onder Rutte II begon en – laten we dat niet vergeten – waaruit ook de Tweede Kamer en de rechterlijke macht niet zonder schuld tevoorschijn kwamen.
Hopeloos impopulair
Het huidige kabinet mag dan met een valse start begonnen zijn, het heeft tot nu toe niet op eigen kracht veel harten kunnen bekoren. Opgeteld een meerderheid in het parlement, maar eenmaal samen aan de slag hopeloos impopulair. Op zijn verjaardag kreeg de ministersploeg – volgens een onderzoek van RTL Nieuws – van het land het rapportcijfer 4,4.
Die slechte beoordeling is terug te voeren op wat het kabinet voor elkaar krijgt en op zijn omgang met burgers. Omdat de coalitiepartijen in wezen ernstig verdeeld zijn over de grote problemen van deze tijd – stikstof, energietransitie en asielinstroom – komt het kabinet niet tot een slagvaardige aanpak en etteren de crises door. Gekeken naar het resultaat regeert deze regering niet of nauwelijks.
Op omgangsnormen scoort de coalitie beroerd door onder boeren onzorgvuldige stikstofkaartjes te verspreiden en toeslagenouders en gedupeerden van de gaswinning in Groningen voor lange tijd aan hun lot over te laten. Daarbij toont de overheid zich niet alleen onbetrouwbaar, maar ervaren burgers haar ook als vijand. Alle excuses en beloften van beterschap slaan stuk tegen de onwil om burgers bij te staan en vertrouwen te herstellen.
Chaos
Het onvermogen van het kabinet toont zich nergens zo prominent als in het asielbeleid. Er is geen regie over wie het land binnenkomt en met hoeveel, wie er mogen blijven en wie niet, en niemand weet waar de chaos eindigt. Het asielprobleem is de zoveelste VVD-staatssecretaris boven het hoofd gegroeid en de hele crisis lijkt ondergeschikt aan het morele exhibitionisme van de onbeperkte opvang.
Iedereen die zich nog afvraagt waarom Caroline van der Plas van BBB de grote winnaar wordt, verwijs ik graag naar het gesprek met VVD-fractievoorzitter Sophie Hermans afgelopen zondag in Buitenhof. Op de vraag hoe zij op korte termijn 75.000 extra opvangplekken voor asielzoekers denkt te vinden, zonder gemeenten te dwingen tot opvang, draaide Hermans nog maar eens om het juk van de ’dwangwet’ heen. „Het kabinet begint natuurlijk niet meteen met dwang, maar gemeenten moeten wel hun verantwoordelijkheid nemen”, stamelde Hermans ongemakkelijk.
Verbale uitvluchten, verhullende kletspraat die burgers inmiddels zo gewend zijn van de regeringspartijen. Politici die vooral in beslag worden genomen door de spagaat tussen wat de achterban verwacht en wat het overleven van de coalitie vereist. Die onoprechtheid hebben kiezers feilloos door en de incompetentie die ermee gepaard gaat, ook. Daarom gaat het kabinet vandaag zo hard onderuit.
Deze column verscheen op 15 maart 2023 in De Telegraaf
Reactie plaatsen
Reacties