Met het vertrek van de twee overgebleven raadsleden van Bij1 is deze partij niet langer vertegenwoordigd in de Amsterdamse gemeenteraad. In de stad waar het vijf jaar geleden allemaal begon, hebben afgunst, machtsspelletjes en racisme de partij gesloopt. Tot zover de politiek van radicale liefde en radicale gelijkwaardigheid.
Er vallen meer politieke partijen uiteen, maar het stukgaan van Bij1 is een bijzonder geval. Het had er alle schijn van dat in deze partij mensen samenkwamen op zoek naar verbinding en onderlinge solidariteit. De geformuleerde idealen en de partijnaam laten daarover geen misverstand bestaan. De politieke werkelijkheid is een heel andere. De morele standaard die de partij voor de samenleving in petto had, blijkt voor haarzelf onbereikbaar hoog te hangen.
NRC kwam deze week met het nieuws van de afsplitsing binnen de afdeling Amsterdam. Jazie Veldhuyzen en Nilab Ahmadi hebben zich los van de partij verklaard en gaan als zelfstandige raadsleden verder. Bij1 is volgens hen een ’toxische, structureel onveilige omgeving’, waar wantrouwen en machtsmisbruik de omgangsvormen zijn.
Niet nieuw
Deze klachten zijn allerminst nieuw. Twee jaar geleden moest de nummer 2, Quinsy Gario, Bij1 verlaten, nadat er zestien klachten over hem waren binnengekomen over respectloos en intimiderend gedrag. Het royement was voor de afdeling Den Haag een reden om zich van de landelijke partij af te scheiden.
Vorig jaar juni hield partijvoorzitter Jursica Mills het voor gezien. Zij voelde zich ’als zwarte vrouw nog nooit zo respectloos en onzuiver behandeld als binnen haar eigen partij’.
In een uitgelekte video zien we partijprominent Gloria Wekker vorig jaar zomer op een algemene ledenvergadering opsommen wat er allemaal mis is binnen Bij1. Zij zegt onder meer: „We hebben een cultuur van elkaar aanklagen, kapot maken, cancelen en treiteren.” Het cancelen en kapot maken geschiedt bij de partij langs etnische lijnen en huidskleuren. Als de zwarte Carla Kabamba wordt gepasseerd voor het fractievoorzitterschap in Amsterdam, klinkt het dat ’zwart leiderschap niet wordt erkend of gewaardeerd en veelal wordt tegengewerkt binnen de partij’.
Spoor van gif
Ook de recent vertrokken Ahmadi (die Afghaanse ouders heeft) klaagt over racisme binnen Bij1. Tegen NRC zegt zij dat ze vaak ’wit’ wordt genoemd. Daarmee zou worden bedoeld dat ze minder relevant is voor de partij. De gedachte is immers: hoe lichter de huidskleur, hoe gemakkelijker het voor je is in de maatschappij. Veldhuyzen vernam via via dat hij door zwarte partijleden wordt gezien als een ’antizwarte racist’.
De ironie is uiteraard enorm. Het gaat hier om een partij die is opgericht om de samenleving te voorzien van 'radicale gelijkwaardigheid', solidariteit en antiracisme en die op eigen houtje kapot gaat aan ongelijkheid, interne machtsstrijd en racisme.
Wie denkt dat het ’maar’ een splinterpartij betreft, verkijkt zich op de reikwijdte van het gedachtegoed van Bij1. Dat is groter dan die ene Tweede Kamerzetel en de plekken die de partij in de gemeenteraden nog bezet. De ideologie van diversiteit en inclusie, die individuen op basis van huiskleur, afkomst en andere uiterlijkheden – ongevraagd –onderbrengt in groepen, trekt een spoor van gif en racisme door het land.
Vijandschap
De verschillen worden benadrukt en de groepsindeling houdt de ander op afstand en wakkert vijandschap aan. Zo zien we groeiende animositeit tussen mensen over racisme en tussen feministen en trans personen over het begrip vrouw. Precies zoals binnen Bij1 ’identiteiten’ met elkaar overhoop liggen. Terwijl daar iedereen nog met de beste bedoelingen aan het nieuwe samenleven was begonnen.
De nadruk ligt niet voor niets op verschillen. Het identiteitsdenken draait om slachtofferschap. Wie de meeste discriminatie of krenking kan claimen, is het grootste slachtoffer en heeft het meeste recht van spreken. Binnen Bij1 vechten zwarte leden en mensen met een lichtere huidskleur om wie er het meest relevant is voor de partij. Slachtofferschap als privilege.
Omdat het groepsdenken over afkomst, huidskleuren en gender al zo ’normaal’ is, kunnen we Bij1 bekijken als een laboratoriumopstelling voor wat de samenleving als geheel nog te wachten staat. Middels cursussen over ’onbewuste vooroordelen’, taalaanpassingen, diversity officers, sensitivity readers, personeelsquota en subsidievoorwaarden wordt er gebouwd aan een sektarische samenleving waarin mensen gefocust zijn op de verschillen, omdat hun dat als groep maatschappelijk of financieel voordeel oplevert of omdat hun dat zo wordt verteld. Dankzij Bij1 weten we nu waartoe dat leidt.
Deze column verscheen op 19 juli 2023 in De Telegraaf
Reactie plaatsen
Reacties