Zelfs Frans Timmermans ziet inmiddels de noodzaak tot beperking van het aantal asielzoekers

De Amsterdamse wethouder Rutger Groot Wassink (GroenLinks) neemt nu toch wél de telefoon op als aankomend asielminister Marjolein Faber (PVV) hem belt. Zijn weigering om met Faber te spreken heeft ruim 24 uur stand gehouden. Voor deze wethouder is het kabinet melaats wegens te rechts, of zoals de oppositie graag zegt ’extreemrechts’. Hij had voorgesteld de gesprekken tussen de hoofdstad en de regering voortaan over te laten aan zijn ambtenaren, maar komt daar nu op terug. Al met al een grotesk, impulsief en onprofessioneel gebaar. Maar dat past bij alle emoties waar de oppositie het aanstaande kabinet mee probeert te bestrijden.

Dat mevrouw Faber aanvankelijk voor het bel-me-niet register van de wethouder was geselecteerd, blijkt niet zozeer een verdienste van Faber zelf. Groot Wassink beweerde in de gemeenteraad dat hij niet op de persoon speelde, maar dat zijn verzet en aversie het gehele kabinet betreft. Ook wanneer hij had moeten overleggen met een asielminister van de VVD, NSC of BBB had hij de telefoon niet willen opnemen. Het gaat hem primair om het asielbeleid, maar deze wethouder volgt ook de lijn van de landelijke oppositie, om iedereen die samenwerkt met de PVV voor te houden dat zij meewerken aan de totstandkoming van een dictatuur.

Groter is de afstand tussen de hoofdstad en het landsbestuur nog niet geweest. Waar Amsterdam zich wenst te presenteren als gemeente die asielzoekers, statushouders en afgewezen asielzoekers ruimhartig opvangt, belooft het nieuwe kabinet het ’strengste asielbeleid ooit’. Eigenlijk is het een klassieke botsing tussen politieke idealisten en bestuurlijke pragmatici, tussen optimisten en realisten, tussen wir schaffen das en wir schaffen das nicht.

Toevluchtsoorden

Net als Europa hebben de Verenigde Staten de laatste twintig jaar te maken met een grote ongecontroleerde toestroom van migranten. Zij steken illegaal de grens met Mexico over. Volgens de Amerikaanse migratiedienst hebben dat vorig jaar zo’n 2,5 miljoen mensen gedaan. De staten van aankomst – Texas, New Mexico en Arizona – zorgen voor de opvang, maar klagen ook al jaren dat de illegale immigratie hen boven het hoofd groeit.

Progressieve steden – veelal ver weg van de Mexicaanse grens – zoals Chicago en New York, verweten de zuidelijke staten xenofobie en racisme. De vorige president, die voorstelde om op de grens een muur te bouwen, kreeg van de Democraten dezelfde verwijten. Uit verzet tegen Donald Trump en de zuidelijke staten verklaarden steden als Chicago, New York en Philadelphia zich solidair met de illegale immigranten en noemden zich sanctuary cities, oftewel toevluchtsoorden voor illegale immigranten. De stadsbesturen beperkten of negeerden de samenwerking met de nationale overheid en de immigratiewetgeving werd niet gehandhaafd. Telefoontjes uit Washington bleven onbeantwoord.

Tekort aan alles

Die houding veranderde toen de zuidelijke staten immigranten met bussen naar de ’toevluchtsoorden’ New York en Chicago begonnen te vervoeren. Texas heeft de afgelopen twee jaar 170 duizend immigranten per bus naar New York gebracht. Het is een fractie van het totaal, maar New York kan de aantallen niet aan en een eind aan de toestroom is niet in zicht. De Democratische burgemeester van de stad, Eric Adams, heeft een immigrantencrisis uitgeroepen.

Net als hier is er in New York een tekort aan directe opvang, aan huizen, aan zorg, aan geld, aan alles. Immigranten bivakkeren op stoepen en in parken. Er is veel overlast in de straten en ook criminele bendes zijn meegereisd. Roepen dat je een toevluchtsoord en het morele geweten van Amerika bent, is een stuk makkelijker dan omgaan met de volledige werkelijkheid op je bord. In Amerika is dat nu ook tot het progressieve kamp doorgedrongen en vragen Democraten om een veel strenger nationaal migratiebeleid. De telefoon uit Washington wordt weer opgenomen.

Het ’strengste asielbeleid van Nederland ooit’ zal in de praktijk begrensd worden door internationale verdragen en de Europese Unie. Maar ook Groot Wassink en de rest van de progressieve goegemeente hoeven – uit weerzin tegen het nieuwe kabinet – niet te doen alsof ons land geen asielcrisis kent. Ook mét de Spreidingswet is de opvangcapaciteit niet onbeperkt, loopt de IND hopeloos achter met de procedures en zijn er geen huizen. Idealisme zonder realisme is een recept voor valse moraliteit.

Zelfs zijn eigen partijleider Frans Timmermans ziet inmiddels de noodzaak tot beperking van het aantal asielzoekers. In een recent interview in Trouw zegt Timmermans dat we met grenzeloze immigratie uiteindelijk ’de verzorgingsstaat opblazen’. Toen anderen dat eerder berekend hadden, deugden ze niet, omdat ze zo ’Wilders in de kaart speelden’. Maar voor de Deense sociaaldemocraten is het behoud van de verzorgingsstaat al jaren de belangrijkste reden voor een streng asielbeleid. Daar is niets rechts – laat staan extreemrechts – aan.

Taakstelling

De Amsterdamse wethouder Groot Wassink trekt een te grote broek aan als het om moraliteit en de opvang van statushouders gaat. Geen gemeente in Nederland huisvest in verhouding zo weinig asielzoekers met een verblijfsvergunning als de hoofdstad. Het lukt Amsterdam niet om aan de taakstelling te voldoen. Geen wonder als je al 45 duizend woningen tekort komt.

Wethouder Groot Wassink moet de telefoon pakken en Marjolein Faber succes wensen met een rem op de asielinstroom. Want alleen daarmee kan Amsterdam z’n achterstanden inhalen en een toevluchtsoord zijn dat vluchtelingen ook iets te bieden heeft.

Deze column verscheen op 27 juni 2024 in de Telegraaf