Het is een week na de bestorming van het Capitool in Washington en Trump heeft nog een hele week te gaan. Het lijkt erop dat de voldongen feiten en vermanende woorden van dochter Ivanka hem gekalmeerd hebben. Trump denkt niet aan voortijdig opstappen. Ik vermoed dat hij zijn presidentschap uiteindelijk toch ordentelijk wil beëindigen. Maar dat heb ik eerder gedacht en ik had het mis.
Democraten zoeken naar een weg om de president veroordeeld te krijgen voor zijn aandeel in de dramatische gebeurtenissen afgelopen woensdag. Vicepresident Mike Pence heeft vannacht zijn medewerking geweigerd aan een artikel 25-procedure. Daarmee zou de vicepresident de president – wegens geestelijke ongeschiktheid – uit zijn ambt kunnen zetten, maar Pence ziet daar geen heil in.
De winnaars van de verkiezingen willen koste wat kost voorkomen dat Trump zich ooit nog kan kandideren voor het Witte Huis. De Democraten geloven dat een nieuwe afzettingsprocedure (impeachment) daarop de meeste kans biedt. Hoewel er alle reden voor een afzettingsprocedure is, raken zij er Trump zeer waarschijnlijk niet mee kwijt.
Cruciaal voor vervolging en een veroordeling is de veel te lange periode waarin Trump tijdens de bestorming niets van zich liet horen, terwijl rechtsextremisten, hooligans en andere demonstranten huis hielden in het Capitool en de volksvertegenwoordigers moesten schuilen voor hun leven. Daarmee verzaakte de president op alle fronten en zou je aanwijsbaar kunnen maken dat hij de kant koos van de antidemocratische extremisten. De muiters, die erop uit waren om, naar de wens van Trump, de goedkeuring van de verkiezingsuitslag te stoppen.
Ook ernstig – maar mogelijk minder goed bewijsbaar – is het aanwakkeren van woede en frustratie over de verloren verkiezingen. Door zonder bewijs langdurig te hameren op grootschalige fraude. Emoties waarmee de extremisten door de president op weg gestuurd werden naar Capitol Hill. Trump loog nog dat hij mee zou lopen, maar de menigte kon op de trappen van het Capitool in ieder geval rekenen op zijn morele rugdekking. Lastig bewijsbaar is dat zijn woorden verantwoordelijk zijn voor de bestorming. Bovendien had Trump de menigte óók gezegd vreedzaam (’peacefully and patriotically’) te demonstreren.
Het is begrijpelijk dat de Democraten Trump geen vernedering willen besparen, maar ondanks alle goede redenen om Trump te vervolgen is het de vraag of de Democraten met een nieuwe impeachment-procedure gaan bereiken wat ze willen. Een veroordeling komt er alleen met een tweederde meerderheid in de Senaat en het is zeer de vraag of die er zal zijn. Bovendien zal Trump en niet de nieuwe president Biden de komende maanden alle aandacht van de media krijgen. Van een nieuwe start zal geen sprake zijn; het oude gevecht tegen Trump zal nog lang dooretteren met alle sentimenten die dat bij Republikeinse kiezers teweeg zal brengen. Begrijp me goed, ik denk dat er alle reden tot vervolging is, maar ik vrees dat het resultaat anders uitpakt en Trump nog maanden, misschien wel jaren, in beeld blijft ook al is hij al lang vertrokken.
Bovendien wacht Joe Biden en zijn ploeg een veel moeilijker en belangrijker opdracht: het repareren van een totaal verscheurd land. Een land waar twee groepen steeds verder uit elkaar groeien. „Twee stammen met hun eigen feiten en hun eigen werkelijkheid, die niets gemeenschappelijks meer hebben behalve de vijandigheid naar elkaar”, zoals senator Mitch McConnell het op die bewuste woensdag verwoordde.
Het is zeer de vraag of de nieuwe Democratische president in staat is tot verzoening met de overkant. En met de overkant bedoel ik niet de gewelddadige extremisten van de bestorming, maar de 74 miljoen gewone Amerikanen, die ondanks alles afgelopen november voor Donald Trump gekozen hebben. Wie wil weten welke mensen dat zijn: lees de New York Times bestseller van Arlie Russell Hochschild ’Vreemdelingen in hun eigen land, een reis door rechts Amerika’ (2017).
Als het om de democratie gaat zullen ook Trumps grootste vijanden terug moeten naar zijn verkiezing in 2016. Een overwinning die hij te danken had aan de verwaarlozing van miljoenen Amerikanen door het politieke establishment. Mensen die alles verloren hadden of dreigden te verliezen door de globalisering van arbeid en kapitaal. Banen verdwenen naar het buitenland, illegale immigratie drukte de lonen, als ze nog een salaris hadden. De keus voor Trump is hen vier jaar lang nagedragen als de grootste politieke misdaad uit de geschiedenis.
Een democratische keus die volgens Trumps tegenstanders in de politiek en in de pers gecorrigeerd moest worden. Trump moest weg en het liefst zo snel mogelijk. Persoonlijke aanvallen en verdachtmakingen waren vier jaar lang schering en inslag. De president was al dubbel en dwars wegens samenzwering met Poetin veroordeeld, toen hij na twee jaar onderzoek werd vrijgesproken.
Dieptepunt was misschien wel de Democratische voorzitter van het Huis van Afgevaardigden Nancy Pelosi die, achter zijn rug en voor het oog van de natie, de Amerikaanse troonrede (State of the Union) aan stukken scheurde. Dat was niet alleen een ongekende schoffering van de president en zijn ambt, maar vooral een daad van agressieve minachting voor de keuze van 64 miljoen Amerikanen. Die minachting heeft Trump in 2020 nog eens 10 miljoen extra stemmen opgeleverd.
Dus als de vraag is: hoe houden we Trump af van een nieuwe race om het Witte Huis? Dan is een nieuw impeachment-traject misschien wel de slechtste optie. Biden en zijn team krijgen de kans Trump en het trumpisme te verslaan. Maar dat lukt alleen als zij hun rancune onder controle krijgen en eindelijk een brug durven te slaan naar zijn kiezers.
Deze column verscheen op 13 januari 2021 in De Telegraaf
Reactie plaatsen
Reacties