Het was voor presentatrice Sophie Hilbrand en de andere gasten zichtbaar een onaangenaam moment toen BBB-politica Mona Keijzer aan een toelichting begon over Holocaust-onderwijs als onderdeel van het inburgeringstraject voor statushouders. In het hoofdlijnenakkoord van het nieuwe kabinet wordt het onderscheid niet gemaakt, maar Keijzer zei dat de Holocaust-les met name bedoeld is voor mensen die uit het Midden-Oosten naar ons land komen. De reden daarvoor is, aldus Keijzer, dat Jodenhaat in nogal wat islamitische landen een geaccepteerd sentiment is, dat asielzoekers daar niet achterlaten als ze onze kant op komen. Keijzer heeft gelijk. Aanwijzingen genoeg dat Nederland via deze weg Jodenhaat importeert en dat kan niet de bedoeling zijn.
Tegenover Mona Keijzer zat schrijver Arnon Grunberg, die zich de hele dag al druk had gemaakt over het rechtse hoofdlijnenakkoord en zijn weerzin nu de vrije loop kon laten. Alles van het nieuwe kabinet was volgens Grunberg symboolpolitiek, maar het onderdeel Holocaust-geschiedenis bij de inburgering spande de kroon. Met het voorstel ’misbruikte het nieuwe kabinet zes miljoen slachtoffers van de Holocaust om Joden en moslims tegen elkaar op te zetten’. Zo, dat was eruit. ’Schandalig’, aldus Grunberg.
Aversie
Misschien had Keijzer duidelijker moeten zeggen dat de Holocaust voor iedere nieuwkomer deel uitmaakt van het lespakket, maar ik betwijfel of dat Grunberg milder had gestemd. De aversie had het bij hem al gewonnen van de argumenten. Grunberg meende dat het Holocaust-onderdeel impliciet een beschuldiging van antisemitisme is tegen de statushouder. Alsof het onderdeel Nederlandse taal een verwijt aan iemand uit Syrië is dat hij geen Nederlands spreekt.
Ook niet erg sterk was een niet nader gespecificeerd ’Amerikaans onderzoek’ waaruit zou blijken dat Holocaust-onderwijs juist helemaal niet werkt tegen anti-Joodse sentimenten. Daarmee trok de schrijver en passant ook het nut in twijfel van een bezoek aan kamp Westerbork of aan het alles verpletterende Auschwitz.
Verreweg het grootste bezwaar van zowel Grunberg als presentatrice Hilbrand was de bewering van Keijzer dat er in de islamitische cultuur en, specifieker, in het Midden-Oosten ’anders wordt omgegaan met antisemitisme dan hier’, zoals Keijzer het voorzichtig formuleerde. Waarop ze doelde, was het Hamas-handvest, dat doordrenkt is van de vernietigingsdrift richting Israël en de Joden.
Zondebok
Maar ook zonder zo’n handvest en zonder Joden tiert het antisemitisme welig in landen als Irak, Syrië, Libanon, Egypte en Libië. Daar waar de Joodse populatie de afgelopen 75 jaar vakkundig is weggetreiterd, gaat tot op de dag van vandaag de Israëlhaat hand in hand met de haat tegen Joden. Niet zelden aangejaagd door de dictatoriale leiders van die landen, die Joden al te graag inzetten als zondebok voor alle ongemakken die een dictatuur nu eenmaal met zich meebrengt.
De Baath-ideologie in Syrië en Irak produceerde jarenlang lesboeken waarin werd beweerd dat de Holocaust ’schromelijk werd overdreven’ en dat de nazi’s toch wel een punt hadden, omdat Joden zich ’onbetrouwbaar opstelden tegenover Duitsland’. Wie vandaag een boekwinkel in Beiroet, Caïro of Damascus binnenstapt, ontkomt daar niet aan de eeuwige bestseller Mein Kampf van A. Hitler. De schaamte over de Holocaust is een Europese schaamte, die in het Midden-Oosten niet op empathie hoeft te rekenen.
Grunberg lijkt vooral het punt te willen maken dat niet alle moslim-immigranten automatisch antisemitisch zijn. En daarin heeft hij natuurlijk gelijk. Maar de angst om te stigmatiseren moet ons niet het zicht ontnemen op een misschien ongemakkelijke werkelijkheid. Van mensen die in het Midden-Oosten hun hele leven zijn geïndoctrineerd met Jodenhaat, kunnen we niet verwachten dat zij, eenmaal in Europa, dat antisemitisme zomaar van zich afschudden. Dat gebeurt niet.
De angst om dat onder ogen te zien, heeft ertoe geleid dat delen van Nederland, zoals Amsterdam Nieuw-West en de Haagse Schilderswijk, al jaren geen plekken zijn waar Joden zich met een keppeltje zonder gevaar kunnen vertonen. Een toenemend aantal leraren in het middelbaar onderwijs klaagt dat de Holocaust in de klas een onbespreekbaar onderwerp is geworden. Omdat moslimleerlingen bezwaar maken tegen de lesstof, het ’allemaal bullshit’ vinden of de les verstoren.
Onderzoek
Uit recent onderzoek (januari 2024) blijkt dat bijna een kwart van de jongeren denkt dat de Holocaust een mythe is, of dat het aantal slachtoffers wordt overdreven. Nog niet de helft van de jongeren weet dat er gedurende de Holocaust zes miljoen Joden zijn vermoord. De gruwelijke feiten van de Shoah verdwijnen gestaag uit onze collectieve herinnering. Dat moet worden gestopt in het onderwijs aan jongeren én nieuwkomers.
De Holocaust is hét morele ijkpunt in Europa en moet dat nog lang blijven. Hoe hard dat nodig is, zien we aan het gemak waarmee het antisemitisme sinds 7 oktober aan een comeback bezig is. De pogrom van Hamas op die dag wordt door studenten en andere demonstranten in het Westen openlijk gevierd. Als we nu het onderwijs over de Holocaust opgeven, weet straks niemand meer door welke bodem de mensheid in staat is heen te zakken. Dan zijn de rapen opnieuw gaar; niet alleen voor de Joden die dan nog in Europa leven, maar voor alle minderheden.
Deze column verscheen op 23 mei 2024 in De Telegraaf
Reactie plaatsen
Reacties